‘Hoe goed is het als broeders bijeen te zijn’
door Günther Sturms
De jaarlijkse Dag van het Jodendom op 17 januari is voor katholieken een moment om zich te verdiepen in de roots van hun geloof en om het levende Jodendom te ontmoeten. Terwijl paus Benedictus XVI de Grote Synagoge in Rome bezocht, werden in Nederland op een aantal plekken – zowel op diocesaan en parochieniveau – ontmoetingen georganiseerd.
Mgr. De Korte bezoekt de synagoge in Groningen
In Groningen werd mgr. G. de Korte uitgenodigd door de Stichting Folkingestraat Synagoge om kennis te maken met het gebouw en haar gebruiken. De synagoge werd in 1906 gebouwd, op een moment dat zowel de rooms-katholieken als de protestanten respectabele gebouwen hadden in de hoofdstad van de provincie Groningen. De Joodse gemeenschap wilden daarvoor niet onderdoen, en gaf de architect Tjeerd Kuipers de opdracht een ‘kathedraalachtig’ gebouw neer te zetten.
De Groningse bisschop, die vergezeld werd door vicaris J. te Velde en A. van Essen (Katholieke Raad voor Israël), moest zijn hoofd bedekken voordat hij de sjoel mocht betreden. Toen werd duidelijk dat de vorm van de bisschoppelijke ‘solideo’ (alleen voor God), oftewel het keppeltje, precies dezelfde vorm had als de hoofdbedekking die alle mannen in de synagoge moeten dragen. Alleen is de toepassing verschillend: tijdens het eucharistische gebed zet een bisschop zijn keppeltje af, hij bidt dus met onbedekt hoofd.
Parochiefederatie Waterheul bezoekt Joods Den Haag
Een groep parochianen uit parochiefederatie Waterheul (Wateringen-Kwintsheul) verzamelde zich na afloop van de zondagsviering voor de kerk in Wateringen en reisde af naar Den Haag voor een rondleiding in de Portugese Synagoge aan de Prinsessegracht en een rondleiding door Joods Den Haag.
De groep parochianen werd ontvangen door rabbijn Awraham Soetendorp. De synagoge wordt gebruikt door de Liberaal Joodse Gemeenschap Den Haag. Er ontstond een geanimeerd gesprek. Rabbijn Soetendorp toonde diverse religieuze voorwerpen in de synagoge, zoals gebedskleden en de torarollen.
Vervolgens werd de groep uit Wateringen uitgenodigd door Soetendorp om samen te bidden en te zingen. Hine ma tov oe manaiem (Hoe goed is het als broeders bijeen te zijn) werd gezongen. Organisator Len Nederpel uit Wateringen: “Na dit lied stelde Soetendorp voor om in stilte te bidden in de aanwezigheid van God. De stilte die toen ontstond was zo intens. Dit was voor mij het hoogtepunt van de ontmoeting.”
Vervolgens maakte het gezelschap onder leiding van stadsgids Remco Dorr een stadswandeling. Vanaf 1723 tot 1960 zijn diverse synagogen en Joodse scholen op verschillende locaties in Den Haag gebouwd. Bijna alles is gesloopt voor nieuwbouw. De groep kon weinig authentieks zien. Overal zijn herdenkingsmonumenten opgericht. Remco Dorr heeft deze wandeling ontwikkeld om de geschiedenis van Joods Den Haag niet in vergetelheid te laten raken. De wandeling voerde langs het Joods Kindermonument op het Rabbijn Maarsenplein, opgericht ter nagedachtenis aan de 1700 Haagse Joodse kinderen die in ‘40-‘45 zijn weggevoerd en vermoord. Het monument is een kunstwerk en een speelobject voor kinderen. BEKIJK DE UITZENDING.
Ontmoeting in gerestaureerde synagoge in Dieren
Het weekend van 16 en 17 januari was een bijzonder weekend voor de Dierense Sjoel. Na jaren van restauratie is het gebouw weer in gebruik genomen door de Liberale Gemeente Gelderland. Op 16 januari jl. was de eerste zaterdagochtenddienst. Zo’n 90 leden van de gemeente waren aanwezig.
Direct na de eerste sjoeldienst werd op zondag 17 januari een ontmoetingsbijeenkomst georganiseerd in het kader van de Dag van het Jodendom in samenwerking met de Raad van Kerken in Dieren. Jochanan Belinfante verzorgde een inleiding over ‘Synagoge – huis van samenkomst. Vervolgens was er een paneldiscussie door Henk Boonen (predikant te Dieren), Henk Janssen, ofm en Manja Pach, voorzitter van de Stichting De Dierense Sjoel. Éen van de aanwezigen vroeg hoe we om kunnen gaan met het verleden van ‘40-‘45. Belinfante gaf aan dat het verleden niet vergeten mag worden, maar in het belang van volgende generaties moeten Joden en christenen samen bouwen aan de toekomst en zoveel mogelijk vrede doen ontstaan.
Bisdomstaf Den Bosch bezoekt Tilburgse synagoge
Op maandag 25 januari as. bezoekt mgr. Hurksmans, bisschop van ’s-Hertogenbosch, de synagoge in Tilburg. De bisschop zal worden ontvangen door rabbijn Hetty Groeneveld. Bij deze ontmoeting is de gehele bisdomstaf en Ellen Kleinpenning (directeur van het diocesaan vormingcentrum) aanwezig.
Dit artikel is verschenen in RKKERK.NL, jaargang 37, nummer 1 (22 januari 2010)